Rozwód, czyli rozwiązanie małżeństwa w przypadku, gdy pomiędzy małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego. Przepisy dotyczące rozwiązania małżeństwa poprzez rozwód, znajdują się w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.
Zupełny rozkład pożycia małżeńskiego następuje wówczas, gdy ustają:
– więzi fizyczne – dotyczą kontaktów fizycznych
– więzi duchowe – gdy ustaje uczucie miłości między małżonkami
– więzi gospodarcze – ustaje wspólne zamieszkanie i prowadzenie gospodarstwa domowego, jednak sam fakt przebywania w jednym mieszkaniu nie przesądza jeszcze o istnieniu tej więzi.
Aby orzec rozwód muszą być zerwane łącznie wszystkie trzy więzi. Istnienie, co najmniej jednej z wymienionych więzi sprawia, że sąd nie orzeknie rozwodu.
Natomiast trwały rozkład pożycia małżeńskiego, następuje w sytuacji, gdy powrót małżonków do wspólnego pożycia jest niemożliwy. Przy każdej sprawie rozwodowej sąd pyta o daty ustania każdej z w/w więzi. Ma to istotne znaczenie, bowiem sąd musi dojść w uzasadniony sposób do przekonania, że podjęcie pożycia między małżonkami już nigdy nie nastąpi. Obecnie przyjmuje się, że rozkład pożycia małżeńskiego do momentu orzeczenia rozwodu powinien trwać co najmniej kilka miesięcy.
Pamiętać należy, że istnieją negatywne przesłanki orzeczenia rozwodu, czyli sąd nie orzeknie rozwiązania małżeństwa poprzez rozwód, jeżeli:
– rozwodu zażąda małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia małżeńskiego, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo jeżeli odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego
– jeżeli rozwód jest sprzeczny z dobrem wspólnych małoletnich dzieci
– jeżeli orzeczenie rozwodu będzie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Jeżeli zdecydujemy się na rozwiązanie małżeństwa poprzez rozwód i zostają spełnione do tego przesłanki składamy pozew o rozwód do Sądu Okręgowego, Wydział Cywilny, w okręgu którego małżonkowie mieli ostatnie wspólne miejsce zamieszkania pod warunkiem, że w tym okręgu nadal stale przebywa chociaż jedno z nich. Jeżeli żadne z małżonków nie mieszka w tym okręgu, wówczas właściwym jest sąd miejsca zamieszkania pozwanego, a gdy i takiego nie można ustalić, wówczas miejsce zamieszkania powoda. Pamiętać należy, że jest to właściwość wyłączna, co oznacza, że małżonkowie nie mogą jej zmienić umownie.
Opłata od pozwu o rozwód wynosi 600 zł. Opłaty dokonuje się na konto sądu do którego taki pozew składamy.
Zgodnie z art. 58 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w wyroku orzekającym rozwód, sąd rozstrzyga także o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem. Orzeka także w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka.
Wydając wyrok rozwodowy, sąd orzeka, czy i które z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia małżeńskiego. Na zgodny wniosek stron, jeżeli małżonkowie porozumieli się co do wszystkich kwestii związanych z rozwodem (w tym kwestii władzy rodzicielskiej, alimentów, kontaktów z dzieckiem) sąd zaniecha orzekania o winie. Wyrok rozwodowy jednak może nastąpić także z orzeczeniem o winie jednego z małżonków, bądź z orzeczeniem winy obu stron.
Rozwiązanie małżeństwa przez rozwód zmienia sytuację małżonków w sferze majątkowej. Dochodzi do ustania ustroju majątkowego oraz do ustania obowiązku wzajemnej pomocy finansowej małżonków.
Jeżeli nie jesteśmy przekonani o definitywnym zakończeniu małżeństwa powinniśmy zdecydować się na rozwiązanie jakim jest separacja.
Warunki orzeczenia separacji są analogiczne jak przy rozwodzie z tym, że w tym przypadku musi dojść do całkowitego a nie trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego. Orzeczenie separacji wywołuje skutki podobne do orzeczenia rozwodu z tą różnicą, że orzeczenie separacji nie powoduje ustania małżeństwa. Wskutek orzeczenia separacji ustaje wspólność majątkowa pomiędzy małżonkami, nie istnieje domniemanie pochodzenia od męża matki dziecka urodzonego po upływie 300 dni od ustania separacji. Ustaje obowiązek wspólnego pożycia. Małżonkowie jednak nie mają prawa do wstąpienia w nowy związek małżeński. Pamiętać należy, że orzeczenie separacji nie zamyka drogi do orzeczenia rozwodu.
Pozew o separację składa się na takich samych warunkach jak przy pozwie o rozwód.