Narodowy Program Szczepień trwa, a skoro mamy do czynienia ze szczepionkami, to mamy też do czynienie z ich niepożądanymi odczynami poszczepiennymi. Na dzień 14 marca odsetek zaszczepionych Polaków, co najmniej jedną dawką wynosi 11,78%. Od rozpoczęcia programu szczepień na Covid-19 liczba stwierdzonych niepożądanych odczynów poszczepiennych wynosi 4740 osoby (około 0,1 % ogółu). Jako niepożądane odczyny poszczepienne, możemy określić jakikolwiek zaburzenie stanu zdrowia powiązane z zaszczepieniem, które miało miejsce w okresie czterech tygodni po szczepionce. Zazwyczaj występujące skutki uboczne po szczepieniu przeciwko koronawirusowi, to zmęczenie, gorączka czy ból w okolicach miejsca szczepienia. Według podanych danych przez Ministerstwo Zdrowia (z dnia 1 marca 2021r.) poważnych przypadków stwierdzono 350 natomiast ciężkich mniej niż 60. Jako ciężkie odczyny poszczepienne, należy zaliczyć wszelkie reakcje alergiczne. Najpoważniejszą sytuacją jest wstrząs anafilaktyczny, który może doprowadzić do zgonu. Pomimo tego, że liczba ciężkich odczynów poszczepiennych jest bardzo niska, powinniśmy zdać sobie sprawę jak postąpić w przypadku, gdy wystąpią u nas samych bądź u naszych bliskich ciężkie powikłania po przyjętej szczepionce i od kogo możemy domagać się odszkodowania.
Koncerny farmaceutyczne produkujące szczepionki AstraZenecka, Moderna czy Pfizer, zawierając umowę ramową z Komisją Europejską, dokonały wyłączenia swojej odpowiedzialności za szczepienia Covid-19. Według wielu osób, stworzyło to problem, kto będzie odpowiedzialny za ewentualne powikłania wywołane szczepionkami. Z całą pewnością pomimo zawarcia tego rodzaju umowy, nadal będziemy mogli domagać się odszkodowania od koncernów farmaceutycznych. Nie jest to jednak najlepsze rozwiązanie, ponieważ sam proces byłby z całą pewnością długotrwały i nie gwarantowałby nam wygrania procesu.
W grudniu 2020r. rząd RP ogłosił zamiar utworzenia Funduszu Kompensacyjnego za działania niepożądane szczepionki COVID-19. Głównym założeniem tego Funduszu ma być przyspieszanie i uproszczenie zasad przyznawania odszkodowania i zadośćuczynienia za wystąpienie odczynów poszczepiennych po przyjęciu szczepionki. Ma on wypłacać pacjentowi odszkodowanie bez stwierdzenia czy personel medyczny przyczynił do wystąpienia negatywnych efektów ubocznych (np. na skutek podania większej dawki szczepionki).
Pomimo podjęcia projektu ustawy w styczniu 2021r. powołującej Fundusz Kompensacyjny, nadal nie został on utworzony. Zgodnie z projektem Rządu, ma on zacząć funkcjonować od 1.05.2021r. Świadczenie kompensacyjne w wysokości 3 tys zł ma przysługiwać w razie wstrząsu anafilaktycznego, jeśli pacjent zostanie poddany obserwacji na izbie przyjęć lub szpitalnym oddziale ratunkowym. Kwotę 10 tys zł otrzyma pacjent, który będzie wymagał hospitalizacji. W przypadku hospitalizacji trwającej co najmniej 14 dni wypłacona kwota ma wynieść od 10 tys do 100 tys zł w zależności od długości pobytu. W projekcie zawarto również przypadki podwyższenia świadczenia kompensacyjnego ( np.: zwrotu kosztów dalszego leczenia czy za konieczność przeprowadzenia operacji). Łączna kwota świadczenia kompensacyjnego z Funduszu nie będzie mogła przekroczyć 100 tys. Z całą pewnością kwota ta nie jest wygórowana w przypadku, gdy w wyniku szczepienia osoba dozna nieodwracalnego uszkodzenia zdrowia. Powstaje pytanie czy pacjent przyjmując świadczenie kompensacyjne od Funduszu Kompensacyjnego będzie dodatkowo mógł dochodzić odszkodowania przed sądem. Zgodnie z art. 17 „Osoba, która uzyskała świadczenie kompensacyjne, może dochodzić zadośćuczynienia lub odszkodowania z tytułu szkód związanych z wystąpieniem działań niepożądanych po szczepieniu wyłącznie w przypadku wystąpienia działań niepożądanych innych niż będące przedmiotem postępowania w sprawie przyznania świadczenia kompensacyjnego.” Oznacza to ,że przyjęcie roszczenia kompensacyjnego z Funduszu, zamknie możliwość dochodzenia odszkodowania przed sądem w tym samym zakresie. W takiej sytuacji nie będziemy mogli uzyskać dodatkowego odszkodowania przed sądem np.: za konieczność przeprowadzenia operacji, jeśli była ona przedmiotem postępowania przed Rzecznikiem Praw Pacjenta. Co istotne, w projekcie ustawy nie przyjęto odszkodowania za śmierć pacjenta spowodowanej wstrząsem anafilaktycznym. W takim przypadku, rodzina będzie mogła dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych. Konieczne w tym przypadku będzie jednak udowodnienie winy szpitalowi bądź personelowi medycznemu. Jeżeli wymienionym podmiotom nie jesteśmy w stanie nic zarzucić, to możemy dochodzić odszkodowania od Skarbu Państwa na zasadzie słuszności, która jest usystematyzowana w art. 4172 K.C. Na jej podstawie możemy domagać się odszkodowania za niepożądane odczyny poszczepienne.