Błąd medyczny – co to jest i jak dochodzić swoich praw?

Jak i gdzie zgłosić błąd w sztuce lekarskiej?

Istnieją dwa sposoby na dochodzenie roszczeń w związku z błędem w sztuce lekarskiej.

Pierwszym z nich jest powództwo cywilne, drugim zaś postępowanie przed wojewódzką komisją do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych.

Przed wytoczeniem powództwa cywilnego należy zgromadzić całość dokumentacji medycznej w sprawie i najlepiej skorzystać z usług dobrego prawnika medycznego. Na jej podstawie warto zwrócić się do innego specjalisty o wydanie prywatnej opinii medycznej. Najlepiej, aby dany specjalista wpisany był na listę biegłych sądu okręgowego, w okręgu którego wnosimy pozew, co nada opinii dodatkowy walor wiarygodności.

Po uzyskaniu opinii medycznej, według której faktycznie doszło do błędu w sztuce lekarskiej, należy oszacować czego chcemy dochodzić od odpowiedzialnego podmiotu. Kodeks cywilny, w przypadku szkody na osobie, przewiduje możliwość dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia i renty.

W odszkodowaniu zawierają się wszelkie koszty, jakie ponieśliśmy w związku ze szkodą, tj. koszty leczenia, w tym transportu do lekarza, lekarstw, specjalnego wyposażenia potrzebnego w wyniku zdarzenia czy koszty opieki. Zadośćuczynienie ma za zadanie zrekompensować szkodę niematerialną, taką jak np. ból czy cierpienie.

Gdy już znamy wysokość roszczeń jakich chcemy dochodzić w związku z błędem w sztuce lekarskiej należy wystosować wezwanie do zapłaty, w którym udokumentujemy koszty składające się na odszkodowanie. Roszczenia możemy dochodzić od lekarza, który dopuścił się błędu, szpitala (placówki medycznej) oraz od ubezpieczyciela placówki medycznej.

W przypadku gdy podmiot odpowiedzialny za szkodę nie zastosuje się do wezwania, możemy wstąpić na drogę postępowania sądowego i złożyć pozew o zapłatę przeciwko lekarzowi, placówce medycznej lub ubezpieczycielowi.

Drugim sposobem w jaki możemy zgłosić błąd w sztuce lekarskiej jest postępowanie przed wojewódzką komisją do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych. Jest to postępowanie uregulowane w ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.

Wniosek o ustalenie zdarzenia medycznego składa osoba poszkodowana lub jej opiekun ustawowy. W przypadku śmierci pacjenta – jego spadkobiercy.

Wniosek wnosi się w terminie 1 roku od dnia, w którym podmiot składający wniosek dowiedział się o zakażeniu, uszkodzeniu ciała lub rozstroju zdrowia albo nastąpiła śmierć pacjenta, jednakże termin ten nie może być dłuższy niż 3 lata od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie skutkujące zakażeniem, uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia albo śmiercią pacjenta.

Osoba składająca wniosek przedstawia w nim propozycję wysokości odszkodowania i zadośćuczynienia. Maksymalna wysokość świadczenia (odszkodowania i zadośćuczynienia) z tytułu jednego zdarzenia medycznego w odniesieniu do jednego pacjenta w przypadku:

1) zakażenia, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia pacjenta – wynosi 100 000 zł;

2) śmierci pacjenta – wynosi 300 000 zł.

Oczywiście, lekarz za błąd medyczny może odpowiadać także karnie na podstawie art. 160 k.k., w tym przypadku należy złożyć do prokuratury zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa przez danego lekarza.

Jak udowodnić błąd w sztuce lekarskiej?

Błąd w sztuce lekarskiej jest niezmiernie trudny do udowodnienia. Jest to jednak podstawa do dochodzenia roszczeń przez pacjentów na drodze postępowania sądowego.

Ponieważ sąd nie jest specjalistą we wszystkich dziedzinach, litera prawa w postępowaniu cywilnym czy karnym przewidziała dowód z opinii biegłego.

Zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po wysłuchaniu wniosków stron co do liczby biegłych i ich wyboru może wezwać jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii. Ponadto, Sąd może dopuścić dowód z opinii sporządzonej na zlecenie organu władzy publicznej w innym postępowaniu przewidzianym przez ustawę.

Biegły na podstawie akt wydaje opinię w sprawie, zaś w przypadku wyznaczenia kilku biegłych mogą oni sporządzić opinię łączną. Co więcej, w wyniku zarzutów stron do opinii sąd może zażądać ustnego lub pisemnego uzupełnienia opinii lub jej wyjaśnienia, a także dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych.

Dlatego też bardzo istotne okazuje się precyzyjne określenie pytań zadanych biegłemu oraz przeanalizowanie wydanej przez biegłego opinii, zwłaszcza, jeśli nie jest ona w pełni korzystna dla poszkodowanego, aby móc umiejętnie ją zakwestionować w celu wykazania jej błędów i zmiany na korzystną dla poszkodowanego.

Warto wskazać także, że sąd może zażądać opinii odpowiedniego instytutu naukowego lub naukowo-badawczego. Sąd może zażądać od instytutu dodatkowych wyjaśnień bądź pisemnych, bądź ustnych przez wyznaczoną do tego osobę, może też zarządzić złożenie dodatkowej opinii przez ten sam lub inny instytut. Jeżeli opinia została sporządzona przez instytut naukowy lub naukowo-badawczy, ustne jej uzupełnienie lub wyjaśnienie albo dodatkową opinię składa osoba wyznaczona do tego przez ten instytut. Sąd może jednak zarządzić stawienie się na rozprawie i złożenie ustnego uzupełnienia lub wyjaśnienia opinii albo dodatkowej opinii także przez osoby, które sporządziły opinię w imieniu tego instytutu.

Ponadto, coraz bardziej spotykane w praktyce okazuje się wnoszenie wraz z pozwem wniosku o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z prywatnej opinii medycznej wykonanej na zlecenie strony powodowej.

Jak oskarżyć lekarza o błąd?

Oprócz odpowiedzialności cywilnej, za błąd medyczny lekarz może odpowiadać także karnie. W tym przypadku, aby móc doprowadzić do jego oskarżenia, należy znaleźć podstawę prawną, tj. czyn karalny, za jaki można przypisać mu odpowiedzialność.

W tym zakresie warto wskazać na art. 160 Kodeksu karnego, zgodnie z paragrafem pierwszym którego kto naraża człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Paragraf drugi wspomnianego przepisu stanowi natomiast, że jeżeli na sprawcy ciąży obowiązek opieki nad osobą narażoną na niebezpieczeństwo, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Zgodnie natomiast z par. trzecim art. 160 k.k. jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Warto wskazać, że osoba wykonująca zawód lekarza jest uznawana za osobę, na której ciąży obowiązek opieki nad osobą narażoną na niebezpieczeństwo. Ponadto, w zakresie wspomnianego przepisu lekarz odpowiada nawet wtedy, jeśli na osobie, która zwróci się do niego o pomoc już ciąży ryzyko utraty życia lub zdrowia, a lekarz nie podejmie czynności mających temu ryzyku zapobiec lub je zmniejszyć.

Przestępstwo z art. 160 k.k. jest ścigane na wniosek. Oznacza to, że aby pociągnąć lekarza do odpowiedzialności karnej należy złożyć zawiadomienie o możliwości popełnienia prze danego lekarza przestępstwa oraz wnieść o ściganie lekarza.

Pismo takie należy skierować do prokuratury i należycie je uzasadnić. W tym celu najlepiej dołączyć do niego całą posiadaną dokumentację medyczną oraz wnieść o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego.

Adwokat Sadaj